Göze yabancı cisim kaçması, gündelik hayatta sık karşılaşılan ancak yanlış müdahaleyle ciddi sonuçlara yol açabilen bir durumdur. Bu yazımızda “Göze toz kaçtı ne yapmalıyım?”, “Göze batan cisim nasıl çıkarılır?” gibi soruların hepsine net cevaplar bulacaksınız.
Göze Toz, Kirpik Gibi Yumuşak Maddeler Kaçtığında Ne Yapılır?
Günlük yaşamda rüzgarlı bir havada yürürken, ev temizliği yaparken ya da araba sürerken bile göze toz, kirpik veya küçük yabancı maddelerin kaçması oldukça sık karşılaşılan bir durumdur. Bu tip maddeler genellikle yumuşak ve zararsız gibi görünse de, doğru müdahale edilmezse gözde tahriş, kızarıklık ya da enfeksiyon gibi sorunlara yol açabilir.
1. Önce Panik Yapmayın
Gözde batma, yanma ya da sulanma gibi tepkiler doğal bir refleks olsa da, sakin kalmak ve bilinçli hareket etmek çok önemlidir. Panikle gözü ovuşturmak, sorunu büyütebilir.
2. Gözünüzü Işığa Çevirin ve Alt Göz Kapağını Kontrol Edin
Toz ya da kirpik genellikle alt göz kapağının içinde kalır. Gözü bir ışık kaynağına çevirerek alt kapağı dikkatlice aşağı çekin ve cismin yerini tespit etmeye çalışın.
3. Gerekiyorsa Üst Göz Kapağını da Kontrol Edin
Yabancı cisim bazen üst kapağın altına da saklanabilir. Üst kapağı dikkatlice yukarı kaldırarak kirpik hattına ve iç yüzeye göz atın.
4. Temiz, Nemli Bir Bezle Müdahale Edin
Yabancı cisim görünüyorsa, steril ve nemli bir pamuklu bez ya da mendille nazikçe alınabilir. Ancak bastırmadan ve göz yüzeyine zarar vermeden hareket etmelisiniz.
5. Göz Kırpıştırın veya Gözyaşı Damlaları Kullanın
Cisim küçükse ve göz yüzeyinde hareket ediyorsa, sık sık göz kırpıştırmak ya da suni gözyaşı damlası damlatmak cismin dışarı atılmasına yardımcı olabilir. Evde varsa, antibiyotikli göz damlası da kullanılabilir.
6. Bol Su ile Yıkayın
Eğer damla yoksa, bol miktarda temiz su ile gözü yıkamak da oldukça etkili bir yöntemdir. Steril serum fizyolojik (fizyolojik tuzlu su) kullanmak daha da iyidir.
7. Gözünüzü Asla Ovuşturmayın!
Bu en çok yapılan ama en tehlikeli hatadır. Gözü ovuşturmak, yabancı cismin korneayı çizmesine ve mikroskopik hasarlar oluşturmasına neden olabilir.
8. Hâlâ Rahatsızlık Devam Ediyorsa Doktora Gidin
Gözde batma, yanma, kızarıklık ya da bulanık görme gibi şikayetler 1–2 saat içinde geçmiyorsa, mutlaka bir göz hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır. Yüzeysel bir çizik veya yabancı cisim kalıntısı, gözde enfeksiyona dönüşebilir.
Göze Metal Parçası, Cam Kırığı Gibi Sert ve Batan Cisimler Kaçtıysa Dikkat!
Göze kaçan yabancı cisimler arasında en tehlikelileri metal parçaları, cam kırıkları ve sivri, batan cisimlerdir. Bu tür durumlar sadece göz yüzeyinde hasara neden olmakla kalmaz, aynı zamanda gözün içine saplanarak kalıcı görme kaybına, hatta gözün tamamen alınmasına kadar varan ciddi sonuçlar doğurabilir. İşte bu yüzden, bu tür kazalarda yapılacak ilk yardım müdahalesi hayatî öneme sahiptir.
Neden Çok Ciddi?
Çünkü göze batan bir cisim genellikle:
- Kornea ya da sklera (gözün dış tabakası) üzerinde delik açabilir.
- Retina veya göz içi dokulara zarar verebilir.
- Enfeksiyon riski taşır.
- Görme sinirlerine bası yaparak kalıcı görme kaybına neden olabilir.
Ne Yapmalısınız? Adım Adım Hayati İlk Yardım Rehberi
1. Asla Göze Müdahale Etmeyin!
- Gözün içine saplanmış ya da yüzeyine yapışmış bir cismi çıkarmaya çalışmak, gözün daha da zarar görmesine neden olabilir.
- Pamuklu çubuk, mendil, parmak gibi şeylerle müdahale etmeyin.
2. Hastayı Hareket Ettirmeyin
- Mümkünse hastayı sabit tutun.
- Gözdeki cismin yer değiştirmemesi için baş ve göz hareketlerini en aza indirin.
3. Her İki Göz de Kapatılmalı
- Evet, yanlış duymadın: Göz hareketi refleks olarak diğer gözle birlikte olur. Bu yüzden yalnızca yaralı gözü değil, her iki gözü de kapatmak, cismin göz içindeki hareketini ve hasarı önler.
- Temiz bir bezle veya steril göz pediyle kapatabilirsiniz.
4. Tıbbi Yardım Çağırın veya En Yakın Göz Hastanesine Gidin
- Bu tür durumlarda zaman çok kritiktir. İlk 1–2 saat içinde müdahale edilmezse hasar kalıcı hale gelebilir.
Vakit kaybetmeden bir göz hastalıkları uzmanına ulaşın.
Yapılmaması Gerekenler
- Gözü ovuşturmak
- Cismi elle çıkarmaya çalışmak
- Göz damlası damlatmak
- Su ile yıkamak
- Lens varsa çıkarmaya çalışmak
- “Nasıl olsa geçer” diye beklemek
Bu maddeler, mevcut durumu kötüleştirmekten başka bir işe yaramaz.
Belirtiler Neler Olabilir?
Göze cam, metal ya da sivri cisim kaçması durumunda şu belirtiler görülebilir:
- Şiddetli batma ve yanma hissi
- Gözde ani kızarıklık
- Görmede ani bulanıklık ya da kararma
- Gözde kanlanma
- Işık hassasiyeti
- Gözün içine saplanmış cisim görüntüsü
- Göz hareket ettirildiğinde ağrı
Bu belirtilerden biri bile varsa, ciddi bir yaralanma ihtimali yüksektir.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
Göze çapak kaçması durumunda ne yapılır?
Genellikle çapak, gözyaşıyla birlikte dışarı atılır. Bol su ile yıkayın, gerekirse damla kullanın.
Göze kaçan şey nasıl çıkarılır?
Yukarıdaki adımları uygulayın, çıkmazsa uzman müdahalesi gerekir.
Göze batan cisim nasıl çıkarılır?
Kendiniz çıkarmaya çalışmayın. Göz doktoruna başvurun.