ZEHİRLENME ÇEŞİTLERİ VE YAPILACAK İLK YARDIM UYGULAMALARI
Zehirli maddeler vücuda 3 yoldan girebilir.
1-Solunum yolu ile zehirlenmeler,
2-Sindirim yolu ile zehirlenmeler,
3-Deri yolu ile zehirlenmeler.
Solunum yolu ile meydana gelen zehirlenmeler
Solunum yolu ile zehirlenme
Solunum yolu ile meydana gelen zehirlenmelerde en sık rastlanılanı karbon monoksit zehirlenmesidir. Egzoz gazında, kömür sobalarında ve şofben gazında bulunan bu gaz havadan ağırdır.
Buharlaşan kimyasallar ve böcek öldürücülerle de zehirlenmek mümkündür.
Belirtileri:
- Baş ağrısı,
- baş dönmesi,
- kulak çınlaması,
- hafif bilinç bulanıklığı,
- derinin renk değiştirmesi,
- bulantı ve kusma
Zehirlenmelerde İlk Yardım Hakkında Detaylı Bilgi
Solunum yolu zehirlenmelerinde ilk yardım
- Zehirlenmeye neden olan kaynak kapatılır, ortam havalandırılır ve zehirlenen kişi temiz havaya çıkartılır.
- Kişinin kendine gelmesi açısından yüzüne su serpilebilir, kolları açıp kapatılabilir.
- Eğer gerekliyse suni solunum ve kalp masajı uygulamaları yapılabilir.
- Kişi mutlaka hastaneye götürülmelidir.
Sindirim yolu ile meydana gelen zehirlenmeler
Sindirim yolu ile zehirlenmeler
Ağız yoluyla alınarak zehir etkisi yaratan maddelerle meydana gelir. Bayatlamış-son kullanma tarihi geçmiş besinler, ilaç, alkol ya da uyuşturucu maddeler, alerjik etki yapan maddeler birkaç nedenidir.
Sindirim yolu zehirlenmelerinde ilk yardım
Zehir alındıktan sonra 30 dakika geçmemişse hasta kusturulur.
Kusturmak için yapılacaklar
Kişinin öğürme refleksini harekete geçirerek kusması sağlanır. Bunun için kendi parmağı ile küçük diline dokunması gerekir.
Kişi kendisi ılık su (sıcağa yakın) içerek de kusabilir.
Kusturulmaması gereken durumlar
- Asit veya bazik madde içeren ya da petrol içeren sıvılar içmişse
- Kişinin bilinci yerinde değilse
- Kişiye soğuk ve sıcak olmayan su içirilir. (kusturulsa da kusturulmasa da içmesi gerekir.)
- Hastaneye gitmesi sağlanır.
Ne yapılacağı bilinemeyen durumlarda hemen ZEHİR DANIŞMA MERKEZİ (114) aranmalıdır. Aramadan önce birkaç bilgi toplanması gerekir. Bu bilgiler;
- Zehirlenme ne ile oluştu? Maddenin kutusu veya prospektüsü varsa yanınızda bulundurun.
- Maddeden ne kadar alınmış? Veya kutuda ne kadar kalmış? Çevreye saçılmış mı?
- Zehir ne zaman alınmış?
- Hastanın şu an ki durumu nedir?
Deri yolu ile meydana gelen zehirlenmeler
Deri yolu ile zehirlenmeler
Krem, toz veya sıvılar ile temas sonucu, sokma, ısırma veya enjeksiyon sonucu meydana gelen zehirlenmelerdir
Deri yolu zehirlenmelerinde ilk yardım
Etken madde krem veya toz vs. ise temas eden yer bol su ile yıkanır. Yara varsa üzeri steril gazlı bez ile kapatılmalıdır.
Belirtiler yayılıyorsa, kişi hemen hastaneye götürülmelidir.
Arı, örümcek ve diğer böcek sokmaları
- Ağrı, şişme, kızarıklık ve kaşıntı meydana gelebilir. Kişi şoka girebilir.
- Arı sokmasında iğnesi kalmış ise iğne çıkartılır.
- Şişmeyi önlemek amacıyla buz konulur. Amonyak sürülebilir.
- Kişinin alerjisi var ve şoka girmişse şok pozisyonu verilir.
Akrep sokmaları
- Sokulan yere amonyak sürülebilir veya hafif çizik atılarak içindeki kanla beraber zehrin de çıkması sağlanır.
- Sokulan yer uzuvlarda ise (kol, bacak) altından ya da üstünden bir bezle bağlanabilir (venöz turnike). Bu işlem zehrin yayılmasını engelleyecektir.
- Sokulan yer kalp seviyesinden aşağıda tutulur.
- Kişi mutlaka sağlık kurumuna nakledilmelidir. Akrep serumu yaptırılmalıdır.
Yılan sokmaları
- Zehirsiz de olsa bütün yılan ısırmalarının zehirli olduğu varsayılarak davranılmalıdır.
- Isırılan yer hafifçe çizilerek zehir boşaltılır.
- Sokulan yer kalp seviyesinden aşağıda tutulmalıdır.
- Uzuvlarda ise zehrin dolaşıma katılmasını engellemek amacıyla venöz turnike uygulanmalıdır.
- Hastanın mutlaka sağlık kurumuna nakli sağlanmalıdır ve yılan serumu yaptırılmalıdır.
Kedi ve köpek ısırmaları
Mutlaka KUDUZ tehlikesi göz önünde bulundurulmalıdır. Isırılan yer bol sabunlu su ile 5 dakika yıkanmalıdır.
Aşı yaptırılır. Mümkünse hayvan 10 gün gözetim altında bulundurulmalıdır. Havyan ölmezse aşıya devam etmeye gerek yoktur. Fakat hayvan ölürse mutlaka aşıya devam edilmelidir. Hayvan bulunamamışsa mutlaka önlem amaçlı aşı yaptırılmalıdır.
